تبدیل تعهد و عقد و شرایط تشکیل عقد

ماده ۲۹۲ :  - تبدیل تعهد در موارد ذیل حاصل می‌شود :

 ۱- وقتی که متعهد و متعهدله به تبدیل تعهد اصلی به تعهدجدیدی که قائم مقام آن می‌شود به سببی از اسباب‌، تراضی نمایند در این صورت متعهد نسبت به تعهد اصلی بری می‌شود.

۲- وقتی که شخص ثالثی با رضایت متعهدله قبول کند که دین ‌متعهد را ادا نماید.

 ۳- وقتی ‌که ‌متعهدله ‌مافی‌الذمه ‌متعهد را به ‌کسی ‌دیگر منتقل نماید.

 ۱- در تبدیل تعهد به اعتبار موضوع، ممکن است تراضی ناظر به تبدیل موضوع تعهد باشد(مانند تبدیل دین مربوط به دادن گندم به پول) یا به سبب دین (مانند تبدیل دین مربوط به ثمن یا اجاره بها به وام) .

 ۲- تبدیل تعهد تنها به تراضی و یا قصد نتیجه(تبدیل) تحقق می پذیرد. در موردی که موضوع تعهد طلا و نقره باشد، نمی توان حکم به قیمت آن صادر کرد و عدم تکذیب خوانده به قیمت خواسته را(که تنها از نظر صلاحیت دادگاه و هزینه دادرسی موثر است). دلیل رضایت بر تبدیل تعهد دانست. دیوان کشور، شعبه۴، حکم ش۱۷۱۳- ۲۲/۷/۱۳۱۶ .

 ۳- دادن چک برای پرداخت اجاره بها و پذیرش موجر دلیل بر تبدیل تعهد دین مستاجر نیست، زیرا چک وسیله پرداخت دین است و تبدیل تعهد باید مقصود باشد.

 ۴- در بند ۲ و۳ ماده ۲۹۲ ق.م. تعریف ضمان و انتقال طلب جانشین تبدیل تعهد سنتی شده است و برای دیدن ادعای اشتباه در ترجمه و اختصاص ماده ۲۹۲ به تبدیل تعهد.

 ۵- بند ۲ ماده ۲۹۲ منطبق است با تعریف ضمان، بنابراین با تحقق عقد ضمان تضمین های تعهد از بین می رود.(ماده ۲۹۳ ق.م.) . 

۶- از مفاد بند ۲و ۳ ماده ۲۹۲ ق.م. به خوبی بر می آید که در قانون مدنی اصطلاح«تبدیل تعهد» مفهوم رومی خود را ندارد و اعم است از تغییر تعهد به سبب تغییر ارکان آن و اسقاط و تجدیدتعهد. رک. نظریه عمومی تعهدات، ش۲۰۰.

 ۷- یکی از شرایط تبدیل تعهد وجود تعهدی است که در نتیجه تغییر یکی از ارکان آن از بین می رود و تبدیل به تعهد دیگری می شود. پس، اگر عقدی که سبب ایجاد این تعهد است به دلیلی باطل باشد، تبدیل تعهد صورت نمی پذیرد، چرا که وجود تعهد جدید منوط به استحاله و زوال تعهد پیشین است. ماده ۷۳۳ ق.م. در مورد حواله نموداری از این رابطه را در انتقال دین و طلب نشان می دهد. رک. ماده ۷۳۳ ق.م.- نظریه عمومی تعهدات، ش۲۰۴.

 ۸- اگر تعهد معلق به وجود شرطی باشد، پس از تبدیل نیز همانند تعهد اصلی معلق به شرط است، مگر این که مفاد تراضی دو طرف این باشد که تعهد معلقی را تبدیل به تعهد منجز با موضوع یا طلبکار تازه کنند.

عقد 

ماده ۱۹۱ :  - عقد محقق می‌شود به قصد انشا به شرط مقرون بودن به‌ چیزی که دلالت بر قصد کند.

 ۱. انشاء در برابر اخبار است و نشان می دهد که موضوع اراده باید ایجاد اثر حقوقی باشدنه اخبار از آن یا بیان تمنا و شوق درونی.

 ۲. قرارداد صوری که در آن دو طرف قصد نتیجه عقد را ندارند باطل است.

 ۳. اگر دو طرف به منظور فرار از مالیات یا انگیزه های دیگر ماهیت عقد را پنهان دارند، آنچه واقع می شود تابع قصد واقعی است.

 ۴. هرگاه اراده واقعی با آنچه اعلام شده متفاوت باشد، اراده واقعی حاکم بر عقد است، مگر این که قانون حکم دیگری داشته باشد. ماده ۴۶۳ ق.م. برای مثال، اگر در سند رسمی صلح مقصود دو طرف اعطای نیابت باشد که در سند با عبارت تعهد به دادن وکالت بیان شده است، دادگاه می تواند با تکیه بر مقصود واقعی وکالت را محقق بداند و معامله ای را که بر مبنای آن واقع شده است نافذ اعلام کند. رک. دادگاه حقوقی ۱ تهران، شعبه۳۹ تجدیدنظر از دادنامه ش ۱۰۸۱- ۶/۱۲/۷۰ دادگاه حقوقی ۲ تهران، شعبه۶۱.

 ۵. برای تحقق عقد بیان و اعلان اراده کافی است و ابلاغ آن به طرف ضرورتی ندارد، مگر این که لازمه تراضی باشد، مانند ضرورت ابلاغ ایجاب به طرف قبول.

۶. دلالت بر قصد ممکن است ضمنی باشد و از اعمالی که به منظور دیگر انجام می شود استنباط گردد.