استثنائات وارده براصل عدم ایرادات در مقابل دارنده چک

استثنائات وارد بر اصل عدم استماع ایرادات در مقابل دارنده چک 

استثناء اول :ایرادات بین ایادی بلافصل استماع می شود 

اصل مزبور  (عدم استماع ایرادات) در روابط شخصی میان طرفین بلا فصل (صادر کننده وظهر نویس) اطلاق خود را از دست می دهد. 

لذا اگر متعهد ایراد نماید که رابطه حقوقی منشاء صدور سند به جهتی از جهات قانونی ساقط یا منحل یا باطل گردیده، مانند اینکه سند به موجب نوشته دیگری در نزد وی به صورت امانت بوده و ایراداتی از این قبیل، در این حالت ایراد خوانده علیرغم اصل عدم توجه به ایرادات، استماع می شود. 

اگر چه اصل بر بدهکاری امضاء کننده سند مذبور است. 

استثناء دوم:ایرادات علیه دارنده با سوء نیت استماع می شود. 

این اصل (عدم استماع ایرادات) فقط از دارنده با حسن نیتی حمایت می کند که از ایراد سند تجاری اطلاع نداشته، لذا دارنده که باآگاهی به عدم مدیونیت طرف مقابل سند، چک را تحصیل کرده باشد مورد حمایت قانون نمی باشد. 

و این مستلزم اینست که ثابت شود، دارنده چک را با تبانی یا سوءنیت تحصیل کرده و محصول فریب و استفاده از مانورهای نا مشروع بوده است. 

استثناء سوم :ایرادات شکلی نسبت به سند 

سند تجاری می بایستی شرایط شکلی خاص خود را داشته باشد و فقدان این شرایط، موجب خروج سند از مقررات خاص اسناد تجاری است پس این ایراد شکلی نسبت به چک قابل استماع است و در صورت اثبات موجب خروج سند از زمره اسناد تجاری می شود و در حکم یک سند عادی قابل پیگیری است. 

✴️استثناء چهارم :ایرادات مربوط به امضاء سند تجاری 

اساس تعهد اراده و رضایت است که با امضاء متولد می شود. اگر کسی نسبت به امضاء خود ادعای جعل یا اجبار و اکراه کند،دادگاه مکلف به رسیدگی است و ب علیه هر دارنده ای قابل استماع و رسیدگی است 

👈 نکته مهم اینست که اثبات جعلی بودن امضاء یکی از متعهدین سند تاثیری در تعهد سایر امضاء کنندگان ندارد.

✴️استثناء پنجم:ایراد عدم اهلیت 

اگر ایراد کننده، شخص صادر کننده چک باشد، معمولا ایراد عدم اهلیت موضوعیت ندارد زیرا بانک ها چک را در اختیار اشخاص فاقد اهلیت قرار نمی دهند، مگر موجبات عدم اهلیت بعدا حادث گردد.

👈اما در مورد بقیه مسوولین اسناد تجاری (ظهر نویس و ضامن) این احتمال وجود دارد که در زمان امضاء سند فاقد اهلیت قانونی باشند و بدیهی است فقدان اهلیت ایرادی قابل استماع است. 

✴️استثناء ششم :ایراد تحصیل مجرمانه سند 

اگر یکی از مسوولین سند به دارنده سند ایراد کند که سند مزبور را از طریق مجرمانه مانند (خیانت در امانت، سرقت وکلاهبرداری و...)به دست آورده است دیگر جای برای اعمال اصل و عدم توجه ایرادات باقی نمی ماند. 

⚫️اتمام استثنائات بر اصل عدم استماع  ایرادات

✅اصل دوم حاکم بر اسناد تجاری :اصل استقلال امضا ها

به موجب این اصل هر امضاء، مستقل از دیگر امضاها اعتبار دارد. 

بنابراین، اگر نسبت به امضاء ظهر نویس ایرادی مطرح گردد صادر کننده نمی تواند از پرداخت وجه سند به دارنده با حسن نیت خود داری کند زیرا صادر کننده به اعتبار امضاء خود در قبال دارنده سند تجاری مسئولیت دارد.

✅اصل سوم حاکم بر اسناد تجاری :اصل استقلال تعهد 

نتیجه عملی این اصل اینست که نه تنها ادعای پرداخت وجه سند به ایادی قبل دارنده ی سند پذیرفته نیست، بلکه اگر خوانده مدعی شود که وجه چک را به شخص خواهان پرداخته ورسیدی از خواهان ارائه نماید و خواهان مدعی باشد که وجه مربوط به دین دیگری است و چک بابت بدهی جداگانه ای صادر شده است در این صورت با اثبات دلیل، پرداخت وجه چک بر عهده متعهد سند تجاری است.