فرایند تغییرنام کوچک و حذف نام هسر از شناسنامه

💢با توجه به اینکه در شناسنامه افراد، آخرین ازدواج و طلاق وی ثبت می گردد، برای پی بردن به سوابق ازدواج اشخاص، اداره ثبت احوال، گواهی تجرد صادر می نماید

با استفاده از این برگه، می توان به سابقه شناسنامه هایی که اصطلاحا سفید می باشند، پی برد. این گواهی، صرفا در اختیار صاحب شناسنامه قرار می گیرد.

💢حذف نام زن از شناسنامه مرد 

مطابق این مقرره چنانچه فردی با همسرش متارکه کرده باشد با انتخاب همسر دوم و ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش می‌تواند به اداره ثبت احوال مراجعه و درخواست برای حذف نام همسر اول را ارائه دهد.

در رابطه با این مقرره توجه به چند نکته قابل توجه است: 

1. حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت نام ایشان در شناسنامه فرد است. بنابراین به صرف انتخاب همسر و معرفی آن نمی‌توان از این مقرره قانونی استفاده کرد.

2. اما در پاسخ معترضان به این مقرره باید بیان داشت که حذف نام از شناسنامه در این مورد صرفاً پس از وقوع ازدواج دوم و ثبت آن صورت می‌گیرد، لذا همسر دوم از ازدواج پیشین همسر خود مطلع خواهد شد.

 از طرفی دیگر اقدام به حذف نام همسر قبلی از شناسنامه علاوه بر کاهش بار روانی موجود، موجب ارائه راحت‌تر شناسنامه در جاهای مختلف است، چه اینکه عمدتاً مسائلی اینچنینی در زمره خصوصی ترین مسائل افراد است و دلیلی ندارد که همگان از آن‌ها با خبر باشند. این در حالی است که با صدور گواهی تجرد باید بیان داشت که زن و مرد پیش از ازدواج می‌توانند با اخذ گواهی تجرد از ازدواج قبلی همسر آینده خود مطلع شوند.

3. از اطلاق واژه همسر دوم باید اینطور نتیجه گرفت که استفاده از این مقرره صرفاً در مورد اختیار کردن همسر دوم امکان پذیر خواهد بود و نه ازدواج‌های بعدی، اما به نظر می رسد که علی رغم نقص این مقرره در این خصوص بتوان در ازدواج های بعدی نیز از مزایای این مقرره قانونی استفاده کرد.  

💢فرایند تغییر نام کوچک در شناسنامه

قانون ثبت احوال امکان تغییر در برخی اسامی را مجاز دانسته و امروزه تغییر نام کوچک امکان‌پذیر شده که طی آن فرایند رجوع به دادگاه برای تغییر نام و گردش قضایی برای این منظور کاملا حذف شده است.

انتخاب نام مناسب از جمله حقوقی است که والدین در مقابل فرزند بر عهده دارند. در موارد متعددی افراد به علت راضی نبودن از نامی که توسط والدین‌شان برای آنان انتخاب شده است، نسبت به تغییر نام خود تمایل دارند.

چنان که ماده ۲۰ قانون ثبت احوال مقرر داشته انتخاب اسامی که موجب هتک حیثیت و مقدسات اسلامی باشند، عناوین کشوری یا لشکری و القاب، نام‌های زننده و مستهجن، نام‌های نامتناسب با جنس، نام‌های معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش‌های والای انسانی، نام‌هایی که موجب تحقیر اشخاص می‌شود یا دارای معنای لغوی که در جامعه قابل پذیرش نباشد ممنوع است و قانون تغییر آن‌ها را جایز دانسته است.

در این موارد همه اشخاص بالای ۱۸ سال خودشان و در مورد افراد زیر ۱۸ سال، پدر یا جد پدری با ارایه شناسنامه خود (برای فرزندان کمتر از ۱۸ سال)، سرپرست قانونی (قیم، امین، وصی) برای افراد صغیر و محجور با ارایه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد، می‌تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به درخواست تغییر نام اقدام کنند.

پیش از این فرایند تغییر نام کوچک تنها با ارائه دادخواست و رجوع به دادگاه امکان‌پذیر بود اما در حال حاضر تغییراتی در این روند رخ داده است

هر کسی ممکن است نامی داشته باشد که از نظر فرهنگی، سلیقه شخصی یا با افکار و اندیشه‌های فرد یکسان نباشد، بر همین اساس می‌توان برای این فرد این حق را قائل شد که اسمش را براساس خواسته خودش تغییر دهد، این در حالی است که امروزه تغییر نام کوچک امکان‌پذیر شده و فرایند رجوع به دادگاه برای تغییر نام و گردش قضایی برای این منظور کاملا حذف شده است.

محسن کرمی معاون امور اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور سال گذشته با اعلام تسهیل شرایط تغییر نام، تاکید کرد: برای تغییر نام دیگر نیازی برای مراجعه به دادگاه نیست.

رویه قبلی تغییر نام این گونه بود که فرد متقاضی باید دادخواست خود را به دادگاه تسلیم و با استفاده از وکیل، در دادگاه از خود دفاع می‌کرد در رویه قبلی، متقاضیان تغییر نام را دچار مشکل می‌کرد و حتی بعضا متقاضیان تغییر نام، ناچار می‌شدند که اظهارات خلاف واقع مطرح کنند تا موافقت دادگاه جلب شود.

تدوین دستورالعمل جدید تغییر نام و تصویب آن در شورای عالی ثبت‌احوال اختیار تغییر نام نیز، همچون تغییر نام خانوادگی به سازمان ثبت احوال داده شده و فرایند رجوع به دادگاه برای تغییر نام و گردش قضایی برای این منظور کاملا حذف شده است.

هم‌اکنون تقاضای تغییر نام در کمیته ویژه‌ای با عنوان «کمیته نام» که در سازمان ثبت احوال تشکیل شده، رسیدگی می‌شود و در صورتی که مغایرتی با دستورالعمل تغییر نام وجود نداشته باشد، با آن موافقت می‌شود.

ضمن اینکه تغییر نام به اسامی غیر ایرانی نیز ممنوع است و در عین حال، امکان تغییر اسامی غیر ایرانی به نام‌های مناسب ایرانی وجود دارد