صلاحیت در امور کیفری

صلاحیت دادگاه های کیفری در قانون جدید آیین دارسی کیفری چگونه است؟

صلاحیت دادگاه کیفری یک در ماده ۳۰۲ شامل

09127045177

۱. جرایم موجب مجازات سلب حیات (اعدام – قصاص) که اعدام از باب تعزیری می تواند باشد،

۲. جرایم موجب مجازات حبس ابد، جرایم موجب مجازات قطع عضو اعم از حدی مانند سرقت یا قصاص

۳. جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی برابر با ثلث دیه کامل و یا بیشتر از آن،

۴. جرایم موجب مجازات تعزیری درجه ۴ (حبس بیش از ۵ تا ۱۰ سال) و یا …

صلاحیت دادگاه کیفری یک در ماده ۳۰۲ شامل جرایم موجب مجازات سلب حیات (اعدام – قصاص) که اعدام از باب تعزیری می تواند باشد، جرایم موجب مجازات حبس ابد، جرایم موجب مجازات قطع عضو اعم از حدی مانند سرقت یا قصاص و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی برابر با ثلث دیه کامل و یا بیشتر از آن، جرایم موجب مجازات تعزیری درجه چهار (حبس بیش از ۵ تا ۱۰ سال) و یا بدتر (یعنی جرایم موجب مجازات درجه یک و دو و سه) حبس تا ۵ سال در دادگاه کیفری دو می باشد و بیش از ۵ سال در دادگاه کیفری یک می باشد.

قانون گذار اصل را در رسیدگی در صلاحیت دادگاه کیفری دو برشمرده است که در ماده301بیان می دارد و دادگاه کیفری دو را صالح به رسیدگی تمام جرایم قرار داده است مگر به نص قانون در صلاحیت دادگاه دیگری باشد.

چارچوب صلاحیت ها در دادگاه کیفری یک شامل رسیدگی به جرایم دارای مجازات درجه پنج و شش و هفت و هشت، جرایم عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها از ثلث دیه کمتر باشد، کلیه جرایم غیر عمدی با هر میزان، موجب مجازات حد مگر موجب سلب حیات، حبس ابد و یا قطع عضو باشد، می شود.

صلاحیت دادگاه انقلاب:

در ماده ۳۰۳ احصاء شده است بدون توجه به میزان مجازات و تنها با بررسی جرایم شامل جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی، محاربه (اقدام مسلحانه تبانی علیه نظام جمهوری اسلامی احراق و تخریب به منظور مقابله با نظام)، توهین به مقام بنیان گذار جمهوری اسلامی و مقام رهبری، مواد مخدر ، روانگردان و پیش سازهای آن قاچاق اسلحه و مهمات و … و سایر مواردی که به موجب قوانین خاص در صلاحیت این دادگاه قرار گرفته است، می شود. باید توجه کنیم که در قانون جدید از صلاحیت دادگاه انقلاب کاسته نشده است.

صلاحیت دادگاه اطفال:

رسیدگی به کلیه جرایم مرتکبان کمتر از ۱۸ سال و چنانچه جرایم ارتکابی در صلاحیت دادگاه انقلاب و یا کیفری یک باشد در صلاحیت دادگاه کیفری یک ویژه اطفال و نوجوانان قرار می گیرد.

صلاحیت دادگاه نظامی:

طرح آیین دادرسی ویژه جرایم نیروهای مسلح از سوی مجلس در حال بررسی می باشد که اگر تصویب شورای نگهبان را تحصیل کند به قانون آ.د.ک جدید اضافه خواهد شد و همچنین آیین دادرسی جرایم الکترونیک و آیین دادرسی اشخاص حقوقی صلاحیت های دادگاه نظامی در ماده یک جرایم نیروهای مسلح احصاء شده است.

در جرایم سیاسی مطبوعاتی: نیز در صلاحیت دادگاه کیفری یک مرکز استان محل وقوع جرم می باشد که طبق ماده ۳۰۲ است و حضور هیئت منصفه الزامی است. در دادگاه اطفال زمان رسیدگی به جرم، ملاک احراز صلاحیت قرار می گیرد و برای صلاحیت طبق تبصره ۲ ماده ۳۰۴ به شرط اینکه در زمان وقوع جرم زیر ۱۸ سال باشند اما رسیدگی پس از ۱۸ سال تمام آغاز شود، دادگاه کیفری یک یا دو یا انقلاب بر اساس جرم انجام گرفته صالح به رسیدگی می باشد و همچنین در این دادگاه ها نیز همه قواعد و حقوق حاکم بر دادگاه ویژه اطفال باید در نظر گرفته و انجام شود.

تکلیف مردم در مراجعه به دادگاه های کیفری یک و دو چیست؟

پرونده در آغاز به دادسرا می رود که کارهای مربوط به هر دو دادگاه کیفری یک و دو انجام می شود و به تناسب ارجاع می دهند مگر پرونده هایی که مستقیما به دادگاه ارسال می شود که موارد استثنایی که قانون گذار تکلیف را طبق ماده ۴۰۳ مشخص کرده است بعنوان مثال دادگاه کیفری یک پرونده ای را بررسی کرده است که گمان می کرده در صلاحیت اوست اگر متوجه شود که این پرونده در صلاحیت دادگاه کیفری دو است می تواند رسیدگی را ادامه دهد و پرونده را تا پایان کار همراهی کند و باید توجه داشت این مورد فقط در تعارض صلاحیت محلی است که انجام می شود.

مرجع تجدید نظر خواهی و قطعی بودن یا نبودن آراء :

اصل قطعی بودن آراء در آ.د.ک جدید کاملا دگرگون شده است تاکنون اصل بر قطعی بودن آراء بوده است ، مگر مواردی که قانون گذار معین نموده. اما اکنون اصل بر قابل اعتراض بودن همه آراء می باشد بجز مواردی که قانون گذار معین کرده است که در این موارد آراء قطعی است که دو مورد را در بر می گیرد:

۱. جرایم تعزیری درجه هشت و

۲. جرایم مستلزم پرداخت دیه و ارشی در صورت کمتر بودن آن از ۱/۱۰ دیه کامل .

هر رایی از کیفری یک یا دو، انقلاب و نظامی صادر شود غیر از این دو مورد قابل اعتراض است. همچنین تمام آرا دادگاه اطفال قابل اعتراض است