غصب و استیلا بر حق غیر

🔹غصب🔹

طبق مادہ 308 غصب عبارت است از استیلاء بر مال غیر بہ نحو عدوان. این تعریف سہ رڪن دارد:

1⃣ استیلاء: استیلاء یعنے سلطہ یافتن، تصرف ڪردن. غاصب باید مال را تصرف ڪند تا بشود غاصب. اگر ڪسے فقط ممانعت از حق ڪند غاصب نیست ولے ضامن است بہ موجب اتلاف یا تسبیب (مادہ 309 ق.م).

◀️ممانعت از حق:

یک نفر مے خواهد بہ خانہ ے خودش برود و یک نفر جلوے در ایستادہ و مے گوید نمے گذارم بروے داخل. این فرد غاصب نیست اما اگر صاحب خانہ برود و شب را در هتل بہ سر برد مے تواند براے هزینہ ے هتل بہ شخص مانع رجوع ڪند.

2⃣ حق غیر: قانونگذار اینجا گفتہ حق غیر، بخاطر اینڪہ نمے خواستہ غصب را فقط نسبت بہ اشیاء بگوید. غصب خیلے وسیع است و شامل حقوق مالے هم مے شود مثل حق انتفاع، چون حق از مال گستردہ تر است.

3⃣ بہ نحو عدوان: بہ نحو عدوان یعنے غاصب عالم باشد و یعنے بداند ڪہ حق این ڪار را ندارد. اگر جاهل باشد، غاصب نیست.

◀️یک اصطلاح داریم بہ نام شبہ غصب (یا در حڪم غصب):

قانون تحت عنوان «در حڪم غصب» بڪار بردہ. در حڪم غصب مصادیق زیادے دارد. 

مثل ایفاء ناروا هر جا بگوییم طرف مانند غاصب است مے شود در حڪم غصب یا شبہ غصب.

📚قانون در بحث غصب فقط دو مورد در حڪم غصب را گفتہ. این دو مورد الآن توضیح دادہ مے شود و موارد دیگر را در جاے دیگر مے گوییم:

مورد اول: امین مال را بہ مالک نمے دهد یعنے مالک مال را درخواست مے ڪند ولے امین نمے دهد. امین یا انڪار مے ڪند یا انڪار نمے ڪند و مے گوید نمے دهم و امتناع مے ڪند. از تاریخ امتناع امین مے شود در حڪم غاصب (مادہ 310 و 278 ق.م).

مورد دوم: غاصبے مال مغصوب را بہ یک نفر ڪہ جاهل است منتقل مے ڪند بہ واسطہ ے یک معاملہ (معاملہ ے فضولی).

غاصب مے تواند هم فضول باشد و هم نباشد. اگر غصب ڪند براے خود فقط غاصب و اگر غصب ڪند و بہ دیگرے منتقل ڪند مے شود غاصب و فضول. فرد جاهل مے شود در حڪم غاصب (مادہ 325 ق.م).

📝نڪتہ ها:

📌نڪتہ 1: غصب، استیلا بر حق غیر است بہ نحو عدوان (مادہ 308 ق.م). بنابراین ممانعت از حق، غصب محسوب نمے گردد بلڪہ شخص ممانعت ڪنندہ از باب اتلاف یا تسبیب مسئول است (مادہ 309 ق.م).

📌نڪتہ 2: شبہ غصب یا در حڪم غصب، حالت امینے است ڪہ با مطالبہ مالڪ از استرداد مال خوددارے مے ڪند (مادہ 310 ق.م). همچنین جاهلے ڪہ مال مغصوب را بہ نحوے از انحاء از غاصب مے گیرد در حڪم غاصب است (مادہ 325 ق.م).