جامعه مدنی

جامعه‌ مدنی چیست؟

جامعه‌ مدنی مجموعه‌ نهادها، انجمن‌ها و تشکل‌های اجتماعی است که وابسته به دولت و قدرت سیاسی نیستند، ولی نقش تعیین‌کننده‌ای در صورت‌بندی قدرت سیاسی دارند. جامعه‌ مدنی وقتی قوام می یابد که نه تنها از قدرت سیاسی استقلال داشته و خود مختار باشد، بلکه بر نهادهای دولت نیز اعمال قدرت یا نفوذ کند. جامعه مدنی بر طبق تعریف، می باید حاوی مجموعه‌ای از حوزه‌های عمومی خود مختار باشد که در درون آن‌ها، انجمن‌ها و نهادهای جامعه مدنی بتوانند به امور خود سر و سامان بدهند و منافع اعضای خود را پاس دارند.

به طور کلی می‌باید میان عامه‌ی مردم و نهادهای جامعه‌ مدنی از یک سو و میان جامعه‌ی مدنی و دولت از سوی دیگر رابطه‌ی انداموار وجود داشته باشد تا دموکراسی ممکن گردد. 

به بیان دیگر، جامعه‌ مدنی جامعه‌ای است متشکل از گروه‌های ارادی، داوطلبانه، مستقل و خودگردان که با هدف پیشبرد منافع، علائق و سلیقه‌های افراد عضو تشکیل می‌شوند. این گروه‌ها می توانند شکل صنف، اتحادیه، باشگاه، انجمن، سازمان‌های غیر دولتی یا غیر حکومتی، حزب، سندیکا، و مؤسسات رسانه‌ای از قبیل ناشران، مطبوعات، رادیوها و تلویزیون‌های مستقل را پیدا کنند.

مجموعه‌ی این گروه‌ها بر اساس قواعد و مقررات مشخص، شفاف و روشن در شبکه‌ای از روابط مبتنی بر روح مسالمت‌جویی، اخلاق مدنی، مدارا و تساهل، همزیستی و همکاری با یکدیگر به حیات خویش ادامه می‌دهند.

تفاوت اعضای این تشکل‌ها با دیگر افراد آن است که هویت سازمانی مشخصی پیدا کرده‌اند و این هویت همچون حافظ و نگهدارنده‌ای برای آن‌ها عمل می‌کند. فرد انسانی که با پرتاب شدن به عالم خاک احساس بی‌پناهی و تنهایی می‌کند به جای پناه بردن به اربابان، زورمندان، و دارندگان قوای قهریه به یک تشکل اجتماعی پناه می‌برد. از همین جهت مطالبات اعضای این گروه‌ها شکل جمعی پیدا می کند و با دیگر مصالح و منافع اجتماعی پیوند می‌یابد. گروه در اینجا به صورت نیرویی برای بیان خواسته‌ها عمل می‌کند.

تشکل‌های جامعه مدنی بر اساس نوعی توافق و قرارداد میان اعضا شکل می‌گیرند و چیزی بیرون از این قرارداد بر آن حاکم نیست. بدین ترتیب اعضای آن صرفاً از جهت دارا بودن وجه مشخصه‌ای که آن تشکل را تعریف می کند به عضویت این تشکل در می‌آیند و نه چیزی غیر از این. این امر باعث می‌شود که این تشکل‌ها از یک ویژگی عرفی و عادی برخوردار شوند و جریان طبیعی امور به جای رخدادهای استثنایی و افراد استثنایی بر آن حاکم شود. در این حال دیگر نسبت خاص فرد با دیگر گروه‌ها و افراد دارای اعتبار اجتماعی یا نسبت خاص با امور ماوراء الطبیعی موجب ایجاد شانی خاص و اعتباری خاص نمی‌شود. به عنوان مثال در صنف قصابان، یک قصاب با ادعای ارتباطی خاص با یک منبع غیبی یا ارتباط با یک مرجع قدرت نمی‌تواند بیش از دیگران قصاب باشد و شان خاصی در میان اعضای صنف پیدا کند.

https://telegram.me/lawyer1982

🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹