تفاوت مالکیت انتفاع و حق انتفاع

تفاوت مالکیت منافع و حق انتفاع

 

بین مالکیت و منافع و حق انتفاع شباهت زیادی وجود دارد . ولی از نظر ماهوی و عملی نباید آن دو را یکسان شمرد : در مالکیت منافع ، لحظه ها و ذره های منفعت در ملک صاحب آن به وجود می آید ولی در حق انتفاع ، منفعت به مالک عین تعلق دارد و در ملک او هم به وجود می آید و صاحب حق فقط می تواند از آن متنفع شود . ( ماده ۴۰ قانون مدنی ) . برای مثال در اجاره ، مستاجر در اثر عقد مالک منافع عین مستاجره می شود ، و بر طبق قاعده می تواند آن را به دیگری منتقل کند . ولی در حق سکنی ، صاحب حق مالک منافع نیست تا حق تصرف در آن را داشته باشد و به همین جهت اجاره ملکی که موضوع حق انتفاع قرار گرفته است از طرف صاحب حق نیز درست نیست ، مگر اینکه مقصود از اجاره واگذاری اصل حق باشد . به بیان دیگر مالکیت منفعت حقی است کامل که امتیازهای مالکیت را دارد در حالی که حق انتفاع به آن حد کمال نرسیده و صاحب آن تنها از حق استعمال و انتفاع بهره مند است .

فرض کنیم باغی برای مدت دوسال به اجاره داده شود . در این مدت مستاجر مالک منافع باغ است و تمام ذره های میوه در ملک او به وجود می آید پس در روزی که مدت اجاره پایان می پذیرد آنچه از میوه ها بر سر درختان باقی است به او تعلق دارد و می تواند پس از مدت اجاره نیز آنها را بچیند ولی اگر حق انتفاع از همین باغ به مدت دو سال به او واگذار شده بود ، چون منتفع مالک منافع نمی شد ، ذره های میوه نیز در ملک او به وجود نمی آمد و به صاحب اصلی باغ تعلق داشت جز اینکه او می توانست طرف دوسال از آنها بهره برداری کند . بنابراین در اخرین روز سال حق او نیز از بین می رفت و دیگر نمی توانست میوه هایی را که هنوز بر درخت باقی است بچیند .